Zygmunt II August
Zygmunt August (1520-1572). Syn Zygmunta Starego
i Bony Sforzy, koronowany za życia ojca w 1529 r., od tego też roku wielki
książę litewski. Rządy objął w 1548 r. Popierał reformatorski ogólnoszlachecki
ruch egzekucji praw, w wyniku czego uregulowano sytuację dóbr Rzeczypospolitej
(królewszczyzn), utworzono stałe wojsko. Zwolennik tolerancji, nie dopuszczał
do prześladowań i wojen religijnych, wołał na sejmie "Nie jestem królem
waszych sumień". Nie mając potomstwa zdolnego do dziedziczenia tronu
dążył do utrwalenia związków Polski z Litwą na podstawie unii realnej i cel ten
z wielkimi trudami zrealizował na trzy lata przed śmiercią - Unia Lubelska
1569 r. Jego miłość do Barbary Radziwiłłówny doprowadziła do małżeństwa
i koronacji, co było sprzeczne z interesami dynastii i racjami stanu.
Król przykładał wielką wagę do spraw morskich i budowy floty. Przyłączył
do państwa polsko-litewskiego Inflanty. Był człowiekiem odrodzenia,
wszechstronnie wykształconym, protektorem sztuk i nauk, które pod jego
panowaniem rozkwitły. [malarstwo]