Jan Matejko.........(4)
(Kraków czerwiec 1838 - Kraków 1 listopada 1893)
Uczył się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u W. Stattlera i W. Łuszczkiewicza, a następnie w Monachium. Całe życie mieszkał w Krakowie, wpływając na życie intelektualne miasta i piastując przez wiele lat stanowisko dyrektora SSP. Malował obrazy historyczne i portrety. Był głębokim patriotą i przyczyn utraty niepodległości Polski upatrywał w jej historii. Stworzył dwa główne cykle obrazów historycznych. Wcześniejszy, zapoczątkowany obrazem Stańczyk, wymierzony był w magnaterię, której prywata i brak patriotyzmu spowodowały, zdaniem artysty, upadek Polski. Cykl drugi, malowany po klęsce powstania styczniowego ku "pokrzepieniu serc", przypominał chwalebne karty dziejów Polski. [*]
"Zygmunt August i Barbara Radziwiłłówna", szkic, 1864, Muzeum Narodowe, Kraków "Portret córki Beaty z kanarkiem", 1882, olej na płótnie, Muzeum Narodowe, Warszawa "Portret syna Jerzego na koniu", 1882, olej na płótnie, Muzeum Sztuki, Łódź
"Portret Katarzyny Potockiej", 1890, olej na płótnie, Muzeum Narodowe, Warszawa "Zjazd królów Jagiellonów z cesarzem Maksymilianem pod Wiedniem w roku 1515", 1879, olej na płótnie, własność prywatna "Potęga Rzeczypospolitej u zenitu - Złota wolność - Elekcja 1573", 1889, olej na płótnie, Muzeum Narodowe, Warszawa
"Zaprowadzenie chrześcijaństwa r.p. 965", 1889, olej na płótnie, Muzeum Narodowe, Warszawa "Bohdan Chmielnicki z Tuhaj-Bejem pod Lwowem", 1885, olej na desce, 130 x 79 cm, Muzeum Narodowe, Warszawa "Zabicie Leszka Białego w Gąsawie", 1880, olej na płótnie, Muzeum Narodowe, Gdańsk